وماؔ عَرفَ شأنہ وما اہتدیٰ. ومَن ذا الذی حَدَّ قوانینَ قُدرتہٖ، أو أحاط علمُہ ونہ شناسائے شان اوشدونہ ہدایت یافت وآن کیست کہ حد بست قوانین قدرت اوکردہ است یا علمِ اوبرسنت او بِسُنّتہ؟ أ۔تعلم ذالک الرجل علی الأرض أو تحت الثرٰی؟ أ۔تقول کیفَ تُبْرَأُ الْمَرضٰی سبحانہ محیط گردیدہ آیااین چنین کس رابرزمین یا زیرزمین میدانی آیامیگوئی کہ چگونہ مریضان بغیر دواءٍ.. ذالک أَمْرٌ بعیدٌ؟ وقد بَرَأَ ک اللّٰہ ولم تکُ شَیْءًا، ثم یُفنی ثم یُعِید، بغیردوابہ شونداین امریست بعیدازقیاس حالانکہ خداتراپیداکرد وتوچیزے نبودی۔ باز ہلاک خواہدکردباز وذاک فعلٌ قد جرٰی فیک فکیف عنہ تحید؟ فاتق اللّٰہ ولا تُنکر قدرتہ العظمٰی. ازسرنواعادہ خواہد نمودوآن کاریست کہ درتوجاری گردیدہ پس چراازومنحرف میشوی پس ازخدابترس وقدرت وإنّ الطاعُون تَرمی بشررٍ یُقعِص علی المکان، فبأیّ دواءٍ یُرْجی الأمان؟ بزرگتراورافراموش مکن وطاعون اخگرہامی بارد وبرمکان خود میکشدو نگذاردکہ انسان ازان حرکت کند پس وإنّ الدواء ظنون، والظنّ لا یغنی من الحقّ یا فتیان. أتذکر التطعیم؟ بکدام دواازوامن امیدداشتہ آید۔دواصرف گمانہاہستند پس گمان حکم یقین ندارد۔اے مردا ن آیاخال زدن وإنّہ شیء لا یغنی من لَہَبٍ بسَط جناحہ علی جمیع البلدان، فما عندکم رایادمیکنی وآ ن چیزے است کہ برائے دفع آن زبانہ آتش کافی نیست کہ جناح خود درتمام شہر ہادورکردہ است و من تدبیر یمنع قضاء السّماء ویردّ ہذا الثعبان. وإنّہا بلیّۃ تری القوم منہا نزدشماکدام تدبیراست کہ قضائے آسمان رامنع کند واین مارراردّ کند واین بلائے است کہ می بینی ازان قوم را صَرْعٰی. وقد ضل الذین زعموا أنہم أحصوا سنن اللہ وأنہم بقوانینہ مردہ افتادہ وگمراہ شدند کسانیکہ گمان میکنند کہ ماسنتہائے خداراحصرکردیم وزعم کردندکہ اوشان برقانونِ قدرت یحیطون. سبحانہ وتعالٰی عما یصِفون! وإن ہم إلّا کَالعُمْی أو أضَلُّ سبیلا. احاطہ میدارندخدائے ماازان منقصت برتراست کہ بسوئے اومنسوب میکنندو نیستنداوشان مگرہمچونابینایان یا بل الحق أنّ سُنّتہٗ أَرفع من التَّحْدِیْدِ والإِحْصَاءِ ، ولہ عادات، فیخرق بعض از وشان بدتربلکہ حق این ست کہ سنت اوبلند ترازتحدیدوشمارکردن است واوعادات میداردپس بعض