وجدتَ ہٰذہ المُعضلات فی أفعال اللّٰہ فکیف لا یوجد مثلہا فی أقوال اللّٰہ؟
ما لک لا تقیس أقوال الحکیم علی أفعال الحکیم؟ مع أنہما کالمرایا المتقابلۃ،
وکالتوأَمَین فی المشاکلۃ، فلا بدّ فیہما من وجود المناسبۃ، وتحقُّق المشابہۃ۔
فلا تجاوِزِ الحد الذی یسنّی الأمرَ المعضل، ولا تردّ الأمر الصحیح الذی
یجب أن یُقبَل، ولا تکن من المتعصبین۔
پس ہرگاہ کہ این عقدہ ہائے لاینحل درکارہائے خدا تعالیٰ موجود اند۔ پس چرا در گفتارہائے او نظا*ئرنباشند
تراچہ پیش آمد کہ اقوال حکیم را برافعال حکیم قیاس نمی کنی۔ باوصف اینکہ آن ہر دو مثل آئینہ ہائے
متقابلہ ہستند۔ ومثل دو بچہ توام درمشابہت ہستند۔ پس وجود مناسبت درآن ہر دو ضروری ست
وتحقق مشابہت ازواجبات است۔ پس ازان حدے بیرون مشوکہ آن مشکل را آسان میکنند۔ و آن امر صحیح
را رد مکن کہ قابل قبول است۔ واز متعصبان مشو۔
والسماء ، کیف یمکن أن یکون أحدٌ من الموجودات، ویساویہم فی الوجوب وقدم
بادیست۔ چگونہ ممکن است کہ یکے ازموجودات باشد و در وجوب وقدامت بدیشان برابر
الذات؟ ولو کان البارئُ أحدًا منہم وعلی درجۃ المساواۃ، فکیف تکون ربوبیتہ
باشد۔ اگر خدا تعالیٰ یکے از مخلوقات بودے وبہمہ ممکنات درجہ مساوات داشتے۔ پس چگونہ ممکن بود کہ ربوبیت
محیطۃً علی الأرواح وأجساد الکائنات؟ بل ہو إذ ذاک یکون کالإخوان للآخرین، لا مبدأَ
اوبر جمیع ارواح واجساد احاطہ کردے۔ بلکہ درین وقت دیگران راہمچو برادران بودے۔ نہ کہ مبدء
الفیض ورب العالمین۔ وشتّان بین ہذہ الحالات وبین قیّومِ السماوات و
فیض ورب العالمین۔ وبنگرچہ نسبت است این حالات را با ذات قیوم السمٰوات والارض
الأرضین۔ ثم حینئذٍ لا تبقی دلالۃُ شیء علی وجودہ، وکیف الدلالۃ إذ لم یخلق
باز این فساد لازم می آید کہ درین صورت بروجود باری ہیچ دلیلے قائم نمی تواندشد۔ وچگونہ دلیل قائم