وَبَحثوا عن أمور ما کان لہم أن یبحثوا عنہا، فَضلّوا وأضلّوا وکانوا قومًا عمین۔ أما تری کیف نحتوا مِن عند أنفسہم نزول المسیح من السّماء ؟ ولن تجد لفظ السّماء فی ملفوظات خیر الأنبیاء ولا فی کَلِمِ الأوّلین۔ وَأمّا نفس النزول فہو حق ولا نجادلہم فیہ، ولا نردّہ علیہم بَلْ إنّا نؤمن بہ کما یؤمنون وما نحن بمنکرین۔ وَلَیْسَ عنْدنا إلّا تسلیمٌ فی ہٰذا الباب، ومَن أنکر فقد کفر بما جاء فی الآثار وَالکتاب، وإنہ من الملحدین۔بید أنّنا نحمِل ہذا النزول علی أمرٍ فیہ أمنٌ مِنَ التّناقضات، وَنجاۃ مِن الاعتراضات، وَہُو النزول البروزی الذی قد جرت سُنّۃ اللّٰہ علیہ من زمن الأوّلین۔ فلیس إنکارنا إلَّا من نزول المسیح بنفسہ مِن السّماوات، فإنہ یخالف سُنن اللّٰہ والبیّنات من الآیات، فإن القرآن فرض عَلَیْنا أن نؤمن بوفاۃ المسیح* ونحسبہ من الأموات، فالقول بحیاۃ المسیح در خبر ہائے غیب گفتگوہا شروع کردند نہ از بصیرت بلکہ محض از دلیری وازان امور بحث ہا نمودند کہ ہرگز مناسب نبود کہ درآنہا افتند۔ پس گمراہ شدند وگمراہ کردند ومردمان کور بودند۔ آیا نمی بینی کہ چگونہ از طرف خود تراشید ندکہ مسیح از آسمان نازل خواہد شد حالانکہ در تقریر آنحضرت صلی اللہ علیہ و سلم لفظ آسمان ہرگز نیست ونہ در کلام پیشینیان۔ مگر لفظ نزول پس آن حق است وما درین امر بااوشان مجادلہ نمی کنیم ونہ این را برایشان ردکنیم بلکہ بدان ایمان می آریم۔ چنانکہ ایشان ایمان می آرند ومنکر نیستم۔ ودرین مسئلہ نزدما بجز تسلیم ہیچ نیست۔ وہر کہ انکار کند پس او منکر حدیث و قرآن شد۔ مگر این است کہ ما این نزول را برا مرے محمول میکنیم کہ دران امن از تناقضات است و از اعتراضات نجات است۔ و آن نزول بروزی است کہ سنت الٰہی برآن رفتہ۔ پس انکار ما صرف ازین امر است کہ مسیح بنفسہ از آسمان نازل شود۔ چراکہ این عقیدہ سنت اللہ وبینات قرآن رامخالف افتادہ است زیرا کہ قرآن برما این فرض کردہ است کہ مابوفات مسیح ایمان آریم و اورا ا زمردگان پند اریم۔ پس اعتقاد قال صاحب الفتح ھذا حدیث صحیح و رجالہ ثقات۔ منہ گفتہ اند کہ این حدیث صحیح است و رجال آن ثقات اند۔ منہ * نوٹ : جاء فی بعض الاحادیث من رسول اللّٰہ صلی اللّٰہ علیہ و سلم بالتصریح۔ ان عمرہ نصف عمر المسیح۔ در بعض احادیث از رسول اللہ صلی اللہ علیہ و سلم بتصریح آمدہ است کہ عمر آنحضرت از عمر مسیح نصف است ۔صاحب فتح البیان